نخستین صحیفه تفسیری، مصحف علی(ع)
نویسندگان
چکیده
بررسی و نقد دیدگاه های مفسّران و مورّخان در مورد ویژگی های مصحف علی(ع) است. بر پایه گزارشهای تاریخی، پس از رحلت پیامبر(ص)، حضرت علی(ع) سوگند یاد کرد تا قرآن را جمع نکند، ردا بر دوش نگیرد و به هیچ کاری نپردازد. چون چنین کرد و قرآن را گردآورد آن را بر حاکمان وقت و مردم عرضه کرد امّا آنان نپذیرفتند. اصل جمع آوری قرآن از سوی علی(ع) و تألیف مصحف به دست آن بزرگوار حقیقتی روشن و پذیرفته است. امّا جزئیات این مصحف، معرکه آراء قرآن پژوهان است. مصحف علی(ع) غیر از دو کتاب دیگر ایشان - صحیفه علی (ع)، کتاب علی(ع) - است. ویژگی های این مصحف عبارتند از: تنظیم بر مبنای ترتیب نزول سوره ها، آمدن آیات منسوخ قبل از آیات ناسخ، ضبط دقیق نص آیات، ذکر چگونگی قراءت هر آیه، املای پیامبر و خط علی(ع)، ذکر تفسیر و تأویل آیات، ذکر خصوصیات تنزیل آیات - سبب نزول، مکان و زمان نزول - ، ذکر علوم قرآنی مانند عام و خاص و ذکر نام اهل حق و باطل. ترتیب سوره ها در این مصحف که بر پایه ترتیب نزول بوده را ابن ندیم، یعقوبی و شهرستانی آورده اند که در این میان، نقل یعقوبی افزون بر ناهمسازی با ترتیب نزول معروف، با آنچه دیگران درباره این مصحف گفته اند نیز ناهمگون و محل تأمّل است. در ادامه، نویسنده به تفصیل به پیشینه گردآوری قرآن، معانی گوناگونی »جمع« قرآن و سرنوشت این مصحف در گذر زمان پرداخته و معتقد است علت عدم عرضه این مصحف از جانب امام علی(ع) در روزگار حکومتش، افزون بر تأیید قرآن عثمان، جلوگیری از پراکندگی و چند دستگی مردم و یکپارچه ساختن کلمه مسلمین بود. و در پایان انگاره تحریف قرآن از سوی برخی از کوته نظران را بر پایه افزونی های مصحف علی(ع) و مقایسه آن با قرآن فعلی، ناآگاهی آنان از ویژگی های مصحف علی(ع) برشمرده است.
منابع مشابه
نخستین صحیفه تفسیرى، مصحف على(ع)
بررسى و نقد دیدگاه‌هاى مفسّران و مورّخان در مورد ویژگى‌هاى مصحف على(ع) است. بر پایه گزارشهاى تاریخى، پس از رحلت پیامبر(ص)، حضرت على(ع) سوگند یاد کرد تا قرآن را جمع نکند، ردا بر دوش نگیرد و به هیچ کارى نپردازد. چون چنین کرد و قرآن را گردآورد آن را بر حاکمان وقت و مردم عرضه کرد امّا آنان نپذیرفتند. اصل جمع‌آورى قرآن از سوى على(ع) و تألیف مصحف به دست آن بزرگوار حقیقتى روشن و پذیرفته است. امّا جزئیات ...
متن کاملمصحف امیر لامومنین (ع) یا نخستین کتاب در حوزه علوم قرانی
روایات بسیاری از شیعه و اهل سنت نشان می دهد که امام علی (ع) در آغازین روزهای در گذشت پیامبر گرامی اسلامی (ص) ، بنابر سفارش آن حضرت ، قرآن را در مجموعه ای گردآورد ، این مجموعه که به " مصحف علی (ع) " نامبردار است ، دربردارنده تاویل و تفسیر آیات قرآن محکم و متشابه و اسباب النزول بوده است و آیه های منسوخ پیش از آیات ناسخ قرار داشته اند و به همانگونه ، آیات مکی پیشتر از آیه های مدنی بوده است . برخی ...
متن کاملایدهای روش‌شناسانه برای بازیابی طرح‌واره تفسیری مورخان قرون نخستین اسلامی
آگاهی تاریخی و دینی جوامع مسلمان از مبانی فرهنگ و عقاید اسلامی از متونی متأثر است که در قرون نخستین اسلامی تدوین و تصنیف شده‌اند. ماهیت سنت‌گرایانه فرهنگ مسلمانان باعث شده است فرآورده‌های مؤلفان این متون، به عنوان مبنا و معیارهای شناخت سنت اسلامی فهمیده شود. این در حالی است که بر اساس رویکرد تفسیری ـ انتقادی، این متون ساختارهای روایی حاوی معناهایی گفتمانی هستند که در موقعیت بافتاری قرون نخستین...
متن کاملخلاصه مصحف فاطمه (س)
نویسنده در این مقاله ابتدا طرح مبحث کرده و آنگاه واژه مصحف را به لحاظ لغت و اصطلاح تبیین کرده است تا نشان دهد این واژه به لحاظ کاربردی اعم از قرآن و غیر آن است. آنگاه به اصل موضوع پرداخته و درباره مصحف فاطمه (س) بحث کرده است که: املاء کننده کیست؟ مخاطب کدام است و محتوی اثباتی و سلبی آن چگونه است نویسنده در ضمن بحث از آنچه گفته شد آراء مختلف را آورده و فتاوی کرده است.
متن کاملجهودالارکاتی فی مصحف
.من الکتب المؤلفة فی الرسم عند المشارقة کتاب «نثر المرجان فی رسم نظم القرآن» تألیف محمد غوث الآرکاتی (1238 هـ) فی الهند. ولم یحظ باهتمام العلماء به‌علی الرغم من مکانته العلمیة. وهذا الکتاب ذو أهمیة من ناحیتین: الأولی: أنه من کتب الرسم التی ألّفت فی مشرق العالم الإسلامی، والثانیة: أنه یحتوی علی مصادر مشرقیة التی لم تکن معروفة وـ لم نکن مبالغین إن قلنا ـ لا تزال غیر معروفة عند المهتمین بر...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای قرآنیجلد ۲، شماره ۵-۶، صفحات ۲۱۴-۲۴۵
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023